HDTV Begrippen FAQ

[arjanhs]

"HD-Ready"

Om goed te kunnen uitleggen waar een beeldscherm moet voldoen om het "HD-Ready" logo te mogen voeren is het beter om eerst eenvoudig uit te leggen wat HDTV eigenlijk is. HDTV lijkt naar alle waarschijnlijkheid de opvolger te worden voor het beeldnorm die wij nu gebruiken genaamd PAL. Het voordeel van HDTV tenopzichte van PAL is dat de resolutie van het uitgezonden beeld in de hoogste kwaliteit HDTV bijna 5 keer zo hoog ligt. Dat wil zeggen dat het plaatje dat men te zien krijgt daardoor van veel hogere kwaliteit is.



De meeste beeldschermen die op dit moment worden verkocht zijn overigens niet volledig HDTV. Dit heeft te maken met het feit dat 100% HDTV schermen ten eerste heel erg duur zijn en pas sinds kort op de markt zijn. Daarnaast zijn de kleinste 100% HDTV beeldschermen 37 inch groot en dit is voor de normale huiskamer eigenlijk een veel te groot beeldscherm. De industrie heeft daarom een tussennorm gevonden, het zogenaamde "HD-ready". Met een "HD-ready" beeldscherm kan men zonder enige problemen van HDTV op het hoogste beeldkwaliteit genieten, zeker met schermen tot de meest gangbare formaat van 32 inch (82 centimeter diagonaal). Hieronder de kwaliteiteisen om het "HD-ready" te mogen voeren:

    * De belangrijkste is ongetwijfeld het minimaal aantal beeldlijnen dat een "HD-Ready" beeldscherm moet kunnen weergeven. Dit is vastgesteld op 720 beeldlijnen
    * Het beeldscherm moet daarnaast in diverse beeldformaten HD signalen kunnen weergeven. Dit zijn de beeldformaten 1080i, wat overeenkomt met een beeldresolutie van 1920 x 1080 pixels, en 720p, wat overeenkomt met een beeldresolutie van 1280 x 720 pixels. Daarnaast dienen deze twee beeldformaten zowel in 50 Hz en 60 Hz zichtbaar gemaakt kunnen worden door het beeldscherm.
    * Daarnaast zijn er ook bepaalde eisen die gesteld worden aan de aansluitmogelijkheden van het beeldscherm. Deze moeten HD signalen in hoogwaardige kwaliteit kunnen ontvangen. Dit kan zowel via digitale als analoge manier. Voor digitale beeldoverdracht dient het beeldscherm voorzien te zijn van een HDMI als DVI beeldingang. Voor de analoge beeldoverdracht dient het beeldscherm te beschikken over een YPbPr aansluiting.

Beeldschermen die aan deze eisen voldoen mogen het "HD-Ready" logo op het product voeren. Dat ziet er zo uit:

HDMI

HDMI is de afkorting voor High Definition Multimedia Interface en is op dit moment de meest optimale manier om een digitaal beeld over te brengen van beeldontvanger naar beeldweergever. HDMI is ontwikkeld door diverse marktpartijen die met HDMI voor ogen handen een standaard te zetten in overdracht van digitale beelden naar een beeldweergever. Deze bedrijven zijn Sony, Hitachi, Thomson/RCA, Philips,  Matsushita (moederbedrijf van onder andere het merk Panasonic) en Silicon Image.



Belangrijkste voordeel van het HDMI protocol is dat deze HD video combineert met meerkanelan audio en deze samenvoegd in één interface. Deze interface is geschikt om ongecomprimeerde digitale videosignalen en tot acht kanaals audio over te brengen van beeldbron naar beeldweergever. Silicon Image is de grote technologische partij in het HDMI concept. HDMI is eigenlijk een verbeterde versie van het eerder door Silicon Images op de markt gebrachte protocol TMDS.

HDMI InterfaceDe grote voordelen van HDMI zijn onder andere dat men één kabelverbinding digitaal video en audio kan worden getransporteerd. Opvallend is hierbij dat de kwaliteit van het signaal zeer hoogwaardig is. Video kwaliteit kan worden overgebracht met een kwaliteit tot 1080p terwijl audio tot een 8 kanaals 192 KHz kan worden overgebracht. Dit kan gemakkelijk zonder enige noemenswaardige verliezen worden getransporteerd over een lengte tot 15 meter lang. Daarnaast is het formaat van de HDMI connector zeer klein te noemen. Als we dit vergelijken met een scartconnector is deze ongeveer 15 maal kleiner.

Maar er zijn ook nadelen. Zo is het beeldsignaal "gecodeerd" in de digitale beveiligingsnorm HDCP, kan men de video en audiosignalen niet scheiden via dit protocol maar misschien het belangrijkste is nog wel dat de HDMI kabel zeer makkelijk los te halen is uit de connector. Hierdoor kan men zonder dat dit gewenst is de verbindig tussen beeldbron en beeldweergever verbinden.

Ondanks deze nadelen wegen de voordelen van HDMI is de meeste gevallen op tegen de nadelen en is het bij uitstek de meest optimale manier om High Definition  video en meerkanalen audio digitaal over te brengen van beeldbron naar beeldweergever.

   1. DVI (Digital Video Interface)

De afkorting DVI staat voor Digital Video Interface. DVI is ontworpen door een aantal marktpartijen die vooral in de computertechnologie actief zijn. Deze bedrijven waren naast de technologische partner Silicon Image, IBM, Hewlett Packard, NEC, Intel, Fujitsu en Compaq. DVI is de voorloper van de meer gemoderniseerde standaard HDMI. Maar zeker in het computersegment is DVI nog steeds de meest gebruikte standaard op dit moment.

DVI werd eind jaren 90 vooral ontwikkeld voor het aansturen van de nieuwste generatie computerbeeldschermen. Echter door de verdere ontwikkeling van de DVI technologie in de jaren daarna werd het ook steeds meer gebruikt in voor het overdragen van digitaal beeld van beeldbron naar beeldweergever in andere segmenten dan het computersegment. DVI heeft de overgang van analoge aansturing van beeldschermen naar digitale aansturing van deze schermen ingeluid. In de tijd is DVI zodanig uitgebreid dat het gebruikt kan worden in de meeste vormen van digitale overdracht van beelden en gegevens. Hieronder valt ook ongecomprimeerde overdracht van videosignalen. In de loop van de tijd zijn er verschillende protocollen in de DVI standaard uitgerold. Iedere protocol heeft zijn eigen eigenschappen en aansluitingen en zijn onderling niet uitwisselbaar.

DVI interfaceDVI maakt gebruik van de TMDS technologie van Silicon Image. TMDS is de afkorting van Transition Minimized Differential Signaling. DVI kabels kunnen gebruik maken de één of twee TMDS transmitters. Als een DVI kabel gebruik maakt van één transmitter spreken we van een DVI Single Link kabel. Deze kan een beeld met een resolutie van maximaal 1920 x 1080 pixels overbrengen. Er zijn ook kabels die gebruik maken van twee TMDS transmitters. Deze kabels heten DVO Dual Link kabels en kunnen beelden overbrengen met een maximale resolutie van 2048 x 1536 pixels. De DVI Single Link kabel is de meest gebruikte kabel. Dit omdat deze zonder problemen een ongecomprimeerde videosignaal in het beeldformaat 1080i kan overbrengen van beeldbron naar beeldweergever.

Hieronder een overzicht van de belangrijkste DVI protocollen:

DVI-A: Dit wordt gebruikt om een analoge beeldbron over te brengen naar een beeldweergever.

DVI-D: Deze brengt ongecomprimeerd videosignaal in zijn oorspronkelijke vorm over van beeldbron naar beeldweergever. Deze aansluiting wordt dan ook veel gebruikt bij het overbrengen van digitale beeldbronnen naar digitale beeldweergevers.

DVI-I: Dit is een combinatie van DVI-A en DVI-D via één kabel en was indertijd een tussenoplossing op de weg naar overgang naar het volledig digitaal gaan.

   1.

      YPbPr component aansluiting

De YPbPr verbinding is één van de meest gebruikte aansluitingen, en tevens ook één van de beste manieren, om een analoge videosignaal over te brengen van beeldbron naar beeldweergever. Bij YPbPr component wordt het videosignaal overgebracht in die van elkaar afgescheiden signalen te weten Y, Pb en Pr. Deze afkortingen staan weer voor bepaalde begrippen. Zo wordt met Y de helderheidsinformatie (luminatie) bedoeld terwijl met de afkortingen Pb en Pr de verschillende kleuren binnen het signaal bedoeld worden. Via deze twee laatste ontstaat het kleurenbeeld op het scherm. Synchronisatie van het beeldsignaal gebeurd via een meegestuurd signaal via de Y aansluiting. Component wordt ook wel YUV genoemd. Deze vorm is tevens om te zetten naar een RGB signaal.

Via de YPbPr video-aansluiting wordt geen kopieerbeveiliging meegezonden (zoals bij het digitale HDMI wel het geval is). Hierdoor zal deze video-aansluiting in de toekomst steeds minder gebruikt gaan worden in het Home Theater en HDTV segment. Door de kwetsbaarheid omdat er geen kopieerbeveiliging wordt meegezonden met dit signaal zullen fabrikanten van rechtenhebbenden van beelddragers steeds huiveriger worden deze video-aansluiting te ondersteunen. Dit ondanks het feit dat YPbPr analoog op een heel natuurlijke wijze High Definition videosignalen kan laten weergeven en deze aansluiting op vele LCD/Plasma/CRT HDTV of "HD-Ready" schermen en HDTV randapparatuur en DVD spelers aanwezig is.

   1. S-Video

S-Video is de afkorting van Super Video en werd geïntroduceerd door fabrikant JVC. Deze bracht ongeveer 20 jaar geleden de eerste S-VHS videorecorder op de markt en bedacht voor een beter beeldweergave van het beeldsignaal op een beeldweergever deze aansluiting. S-Video is eigenlijk een verminkte vorm van het YUV protocol waarin het U en V gedeelte van het YUV samengevoegd worden en de kleurcontrast verzorgt in de verbinding. Het is overigens wel een kwalitatief net iets beter verbinding dan een scart verbinding. Nadeel is dat het onmogelijk om via S-Video High definition (HDTV) te transporteren. Voordeel ten opzichte van de scart is zeker de omvang van de S-Video plug. Deze is vele malen kleiner dan SCART.



   1. SCART

De meest bekende en meest gebruikte manier op videosignalen van beeldbron naar beeldweergever over te brengen is tot op dit moment zeker de SCART aansluiting. SCART is een Franse uitvinding en dus is de afkorting ook afkomstig van Franse termen te weten: Syndicat des Constructeurs d'Appareils Radiorécepteurs et Téléviseurs. SCART zal in de toekomst steeds meer in populariteit gaan verliezen. De grootste reden daarvoor is dat met de SCART aansluiting geen beeldsignalen in hoge resoluties op een beeldweergever kunnen worden weergegeven. Hierdoor is deze standaard totaal onbruikbaar om high definition beeldsignalen over te brengen naar beeldweergever. Natuurlijk zal de SCART aansluiting ook in de toekomst gebruikt blijven worden. SCART is een goede manier om beeldsignalen van beeldbronnen als bijvoorbeeld DVD spelers, Videorecorders en satellietontvangers over te brengen naar beeldweergever. Een voordeel is ook dat middels de SCART zowel video als audiosignaal wordt getransporteerd.

De SCART aansluiting heeft een connector die, als hij volledig bezet is, bestaat uit 21 aansluitpunten. Goedkopere varianten van SCART aansluitingen bezitten niet alle 21 aansluitpunten en kunnen daardoor slechts voor beperkte doeleinden gebruikt worden. SCART is heel gevoelig wat betreft de gebruikte kabelverbindingen betreft. Het is voor het beste resultaat altijd aan te raden een duurdere versie volledig bezette SCART kabel te gebruiken. Deze worden over het algemeen niet meegeleverd bij aankoop van een beeldbron of beeldweergever. SCART is geschikt om RGB, YUV en S-Video videosignalen te transporteren.

   1.  Hieronder enige uitleg van begrippen die vaak gebruikt worden bij HDTV ontvangst van beelden:

    * HDTV: Afkorting die staat voor High Definition TeleVision. Bij HDTV moet het aantal beeldlijnen tenminste 720 zijn. De beste kwaliteit wordt behaald waarneer het beeld bestaat uit 1080 beeldlijnen. Daarnaast moet het beeld in breedbeeldformaat (16/9) worden aangeboden en moet meerkanalen digitaal geluid bij het beeld worden aangeboden.
    * DVB: Afkorting voor Digital Video Broadcasting. Dit is de standaard voor digitale televisie en is ontwikkeld in Europa door het instituut voor radiotechniek in München IRT. Deze werd mede ondersteund door de bedrijven Philips en Thomson. In de DVB uitzendnorm zijn diverse subnormen gemaakt. DVB-S/DVB-S2 (satelliet), DVB-C (kabel) en DVB-T (terrestoriaal)
      zijn hiervan in Europa de bekendste. Binnen deze subnormen wordt in Europa HDTV uitgezonden.
      Dat is niet overal zo. In Australië gebruikt met hiervoor een speciaal voor HDTV gemaakt subnorm van DVB te weten HD-DVB.
    * 480i: Dit beeldformaat wordt ook wel SDTV genoemd. Dit is de afkorting voor Standard Definition TeleVision. Dit is geen HDTV maar een standaard beeld wat wordt uitgezonden in de uitzendstandaard NTSC. Deze standaard wordt gebruikt in Noord-Amerika waarvan de Verenigde Staten een onderdeel is. NTSC is de afkorting van National Television Standards Committee en is de Amerikaanse tegenhanger van de Europese uitzendstandaard PAL. Het beeld bij 480i wordt in twee fasen opgebouwd.
    * 480p: Dit beeldformaat wordt ook wel EDTV genoemd. Dit is de afkorting voor Enhanced Definition TeleVision. Dit is een beeld uitgezonden in de uitzendstandaard NTSC. Echter wordt bij 480p het beeld lijn voor lijn opgebouwd. Dit geeft een betere beeldkwaliteit dan het beeldformaat 480i.
    * 576i: Dit beeldformaat is het standaard PAL zoals wij die de afgelopen decennia hebben gebruikt in Europa. PAL is de afkorting van Phase Alternate Lines). In met name de Franstalige landen wordt er een andere norm in dit beeldformaat gebruikt namelijk SECAM. Dit is de afkorting van SEquential Couleur Avec Memoire. Het beeldformaat 576i wordt op dit moment standaard gebruikt bij de huidige generatie DVD spelers. 576i oftewel PAL is opgebouwd uit 207.360 beeldpunten die verdeeld zijn over 576 beeldlijnen die elk 720 beeldpunten bevatten. Dit beeld wordt 50 hz uitgezonden zodat het
      beeld 25 keer per seconden in twee delen wordt ververst.
    * 576p: Ook dit is nog steeds geen HDTV maar de progressieve uitvoering van PAL. Alles verloopt hetzelfde als bij het beeldformaat 576i alleen wordt in 576p het beeld niet in twee fasen ververst maar lijn voor lijn.
    * 720p: HDTV standaard met 720 beeldlijnen die elk 1280 beeldpunten bevatten. Deze lijnen worden lijn voor lijn ververst.
    * 1080i: HDTV standaard met 1080 beeldlijnen die of 1920 beeldpunten dan wel 1440 beeldpunten per lijn bevatten. In de interlaced technologie worden deze beeldlijnen weer in twee fasen ververst.
    * 1080p: HDTV standaard met 1080 beeldlijnen die of 1920 beeldpunten dan wel 1440 beeldpunten per lijn bevatten. In de progressive technologie worden deze beeldlijnen lijn voor lijn ververst. 1080p is op dit moment de hoogste kwaliteit HDTV.